FRANCHISE: Από τους Πρωτοπόρους έως τα Startups

Το franchise στην Ελλάδα αποτελεί εδώ και δεκαετίες έναν από τους πιο ανθεκτικούς και ευέλικτους τρόπους επιχειρηματικής ανάπτυξης. Ωστόσο, οι ελληνικές αλυσίδες franchise διαφέρουν σημαντικά μεταξύ τους, όχι μόνο ως προς το μέγεθος και το αντικείμενο δραστηριότητας, αλλά και ως προς την ωριμότητα, την οργανωτική ετοιμότητά τους και τη στρατηγική προσέγγισή τους. Η ανά χείρας ανάλυση επιχειρεί να κατηγοριοποιήσει τις αλυσίδες franchise στην Ελλάδα, βάσει της διάρκειας δραστηριοποίησής τους και της εξέλιξής τους, αποτυπώνοντας τα βασικά χαρακτηριστικά κάθε κατηγορίας.

1. Αλυσίδες franchise με ιδιαίτερα πολυετή δραστηριότητα

Οι αλυσίδες που δραστηριοποιούνται για πάνω από δύο δεκαετίες δημιούργησαν τη θεμελιώδη βάση του franchise στην Ελλάδα. Διακρίνονται σε τρεις υποκατηγορίες:

α. Ηγετικές και Δυναμικές

Πρόκειται για λίγες αλλά εξαιρετικά ανθεκτικές αλυσίδες, οι οποίες όχι μόνο διατήρησαν την παρουσία τους στην αγορά, αλλά και ενίσχυσαν τη θέση τους. Διαθέτουν ισχυρό δίκτυο καταστημάτων τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό και συνεχίζουν την ανάπτυξή τους με σταθερό ρυθμό. Επενδύουν σε μεταπωλήσεις για την ανανέωση του δικτύου, βελτιώνουν διαρκώς το επιχειρηματικό τους μοντέλο (business concept) και κατέχουν ηγετική θέση στον κλάδο τους. Η ισχύς του brand name τους και η υψηλή τεχνογνωσία αποτελούν τα βασικά πλεονεκτήματά τους.

Keywords:

• Ενισχυμένο δίκτυο καταστημάτων, με συστηματική ανανέωση
• Σταθερή ανάπτυξη και διαρκή βελτίωση του επιχειρηματικού μοντέλου
• Ισχυρό brand equity και υψηλή τεχνογνωσία

β. Σταθερές και Συντηρητικές

Αρκετές αλυσίδες αυτής της ηλικιακής κατηγορίας διαθέτουν αξιόλογο δίκτυο καταστημάτων, αλλά έχουν επιλέξει στρατηγικά να επιβραδύνουν την αναπτυξιακή τους πορεία. Δίνουν έμφαση στην υποστήριξη και ενδυνάμωση των υφιστάμενων franchisees και διατηρούν υψηλό επίπεδο τεχνογνωσίας. Το brand name τους παραμένει αναγνωρίσιμο, αν και όχι πάντα με υψηλή φήμη και δύναμη.

Keywords:

• Υποστήριξη υφιστάμενων franchisees, συγκρατώντας τη συνοχή του δικτύου
• Διατήρηση τεχνογνωσίας, αν και με περιορισμένη καινοτομία
• Αναγνωρισιμότητα brand, χωρίς όμως να φτάνουν ηγετικά επίπεδα 

γ. Παρωχημένες και Φθίνουσες

Τέλος, υπάρχει ένας μικρός αριθμός αλυσίδων που έχουν πρακτικά διακόψει την αναπτυξιακή τους πορεία. Οι λόγοι ποικίλουν: από ύφεση στον κλάδο, γήρανση της διοικητικής ομάδας, έως αδυναμία προσαρμογής στις σύγχρονες απαιτήσεις της αγοράς. Το brand name τους έχει απολέσει τη δυναμική του, ενώ και η τεχνογνωσία τους δείχνει να υστερεί έναντι του ανταγωνισμού.

Keywords:

• Αδυναμία προσαρμογής στις νέες τάσεις 
• Γήρανση της διοίκησης, έλλειψη επενδυτικού πλάνου 
• Υποβαθμισμένο brand identity και τεχνολογική υστέρηση 

2. Αλυσίδες franchise με πολυετή δραστηριότητα

Οι αλυσίδες αυτής της κατηγορίας ξεκίνησαν τη δραστηριότητά τους μετά τα capital controls ή λίγο πριν και αποτελούν το «μεσαίο κύμα» του ελληνικού franchise.

α. Δυναμικές και Αναπτυσσόμενες

Πρόκειται για λίγες αλυσίδες που κατόρθωσαν να δημιουργήσουν ισχυρό brand name και να οικοδομήσουν ισχυρή τεχνογνωσία. Υιοθέτησαν σαφή επενδυτικό σχεδιασμό και συνέχισαν την επέκτασή τους σε Ελλάδα και εξωτερικό με σταθερό ρυθμό. Οι επιχειρησιακές τους πρακτικές παρουσιάζουν επαγγελματισμό και οι στρατηγικές τους επιλογές τις καθιστούν ηγετικές στον κλάδο τους.

Keywords:

• Καθιέρωσαν ισχυρό brand και επενδύουν στην ανάπτυξη
• Εφαρμόζουν επαγγελματικές πρακτικές και διαθέτουν σαφή στρατηγικό σχεδιασμό

β. Σταθερές με Περιορισμένη Δυναμική

Η πλειοψηφία των αλυσίδων αυτής της κατηγορίας διατηρεί ένα μικρό αλλά αξιόλογο δίκτυο καταστημάτων. Παρά τις καλές βάσεις, η ανάπτυξή τους εξελίσσεται με αργούς ρυθμούς. Δίνουν προτεραιότητα στην υποστήριξη του δικτύου τους, ωστόσο, εξακολουθούν να στοχεύουν στην ανάπτυξη του franchise. Συχνά, ξεκίνησαν τη δραστηριότητά τους με καθυστέρηση ως προς τις τότε τάσεις της αγοράς, π.χ. δεν ενσωμάτωσαν εγκαίρως το 3rd wave coffee movement.

Keywords:

• Βραδεία ανάπτυξη και προσεκτική στρατηγική
• Καθυστερημένη προσαρμογή σε τάσεις

γ. Αλυσίδες σε Περιθωριοποίηση

Αρκετές έχουν περιοριστεί σε πολύ μικρό αριθμό καταστημάτων, κάτω των δέκα, και παρότι τυπικά διατηρούν την πρόθεση ανάπτυξης μέσω franchise, ουσιαστικά έχουν απολέσει την δυναμική τους. Οι προσπάθειες ανάπτυξης δεν υποστηρίζονται με την απαραίτητη οργανωτική και επενδυτική υποδομή.

Keywords:

• Αδυναμία διατήρησης δυναμικής
• Έλλειψη επενδυτικής υποδομής για περαιτέρω ανάπτυξη

3. Νέες αλυσίδες franchise

Οι νέες αλυσίδες franchise εμφανίστηκαν στην αγορά κυρίως την τελευταία τριετία και χαρακτηρίζονται από διαφοροποίηση, στρατηγική τοποθέτηση και στόχευση.

Διαφοροποιούνται είτε μέσω καινοτόμων προϊόντων ή υπηρεσιών, είτε μέσω της στρατηγικής τοποθέτησης στην καμπύλη «ποιότητα – τιμή». Επιδιώκουν να προσφέρουν είτε premium εμπειρίες σε υψηλή τιμή, είτε λειτουργικές λύσεις σε προσιτό κόστος. Πολύ λίγες έχουν καταφέρει να δημιουργήσουν ισχυρό brand name και ένα αξιόλογο δίκτυο, ενώ κάποιες έχουν ήδη προσελκύσει το ενδιαφέρον επενδυτών και εξαγοράστηκαν.

Keywords:

• Διαφοροποίηση (premium vs. budget προσφορές)
• Στρατηγική τοποθέτηση (καμπύλη ποιότητας/τιμής)
• Επιχειρηματική καινοτομία

4. Startups franchise αλυσίδες

Η τελευταία κατηγορία αφορά τις startups που μόλις υιοθέτησαν το μοντέλο franchise.

Οι συγκεκριμένες επιχειρήσεις βρίσκονται σε πρώιμο στάδιο ανάπτυξης και επιλέγουν το franchise ως μέσο ταχείας κλιμάκωσης. Είτε προσφέρουν καινοτόμα ή διαφοροποιημένα χαρακτηριστικά, είτε ακολουθούν τα επιτυχημένα παραδείγματα των ηγετικών αλυσίδων. Οι προκλήσεις είναι πολλές, αλλά και οι ευκαιρίες σημαντικές, καθώς η πρώτη φάση ανάπτυξης είναι καθοριστική για τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα και θέση τους στην αγορά.

Keywords:

• Γρήγορη κλιμάκωση
• Δοκιμή καινοτόμων μοντέλων
• Αξιοποίηση ευκαιριών, παρά τις προκλήσεις

Η ελληνική αγορά franchise παρουσιάζει μεγάλη πολυμορφία και ωριμότητα, με αλυσίδες που βρίσκονται σε διαφορετικά στάδια του κύκλου ζωής τους.

Η μακροβιότητα και η επιτυχία εξαρτώνται από: 

1. Στρατηγικό σχεδιασμό και προσαρμοστικότητα

2. Επενδύσεις σε τεχνογνωσία και brand

3. Αποτελεσματική υποστήριξη franchisees

Από τους «παλαιούς παίκτες» με ισχυρό δίκτυο και τεχνογνωσία, έως τις δυναμικές νεοφυείς επιχειρήσεις, η πορεία κάθε αλυσίδας εξαρτάται από τη στρατηγική κατεύθυνση, την ικανότητα προσαρμογής και την ποιότητα της υποστήριξης προς τους franchisees της.